Bu şekilde yapılan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinde, arsa sahibi yükleniciye arsa paylarını inşaatın ulaştığı seviyeye göre parça parça devretmeyi borçlandırmaktadır[1].
Bu türde arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ile yüklenicinin inşaat yapma borcuna karşılık ücret olarak arsa sahibi, yine bir kısım arsa payının mülkiyetinin yükleniciye geçirilmesi borcunu yüklenmektedir. Bu açıdan diğer tipteki sözleşmelerden bir fark bulunmamaktadır. Ancak bu sözleşme ile arsa sahibinin arsa payı devir borcunun muacceliyeti inşaatın çeşitli aşamalara ulaşmasına bağlanmaktadır. Başka bir ifade ile arsa sahibi; inşaat belli aşamalara geldikçe, her bir aşama için sözleşmede belirlenmiş arsa payını yükleniciye geçirmeyi taahhüt etmektedir[2]. Örneğin temel üstü inşaatın tamamlanmasında belli bir payın, kaba inşaatın tamamlanmasında bir payın, ince inşaatın tamamlanarak inşaatın tesliminde ise sözleşme ile yükleniciye kalacağı belirlenmiş payların en son bölümünün mülkiyeti yükleniciye geçirilmektedir. Böylece; inşaatın devamına karşılık olarak yüklenicinin doğrudan edindiği arsa paylarını üçüncü şahıslara satarak kaynak yaratması istenmektedir[3]. Sonuçta sözleşme ile yükleniciye kalacağı belirlenen arsa payları, zaman içerisinde kısım kısım yükleniciye geçirilmekte ve yapının tamamlanarak teslimi sırasında son kısım arsa payının yükleniciye geçirilmesi ile arsa sahibinin sözleşmeden doğan borcu tamamen ifa edilmiş olmaktadır[4].
Arsa sahibi tarafından üçüncü kişilere devir amacıyla yükleniciye vekâletname verilebilir. Bu sayede, verilen vekâletname çerçevesinde yüklenici arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca kendisine ait olacak arsa paylarını üçüncü kişilere satmaktadır[5].Yükleniciye arsa paylarının satışı hususunda yetki verilmesi her ne kadar ilk bakışta yüklenicinin arsa sahibinin temsilcisi gibi algılanmasına sebep olsa da, yüklenici arsa paylarının satışını kendisi yapmakta ve satış bedellerini de kendisi almaktadır[6].
Bu türde öncelikle yüklenici inşaatı sözleşmede belirtilen aşamaya getirecek ve sonrasında yalnızca inşaatın gelmiş olduğu kısmın karşılığı olan arsa paylarını talep edebilecektir[7]. Bunun sonrasında yüklenici de kısım kısım elde elde ettiği arsa payları üzerinden tasarrufta bulunmakta ve üçüncü kişilere satış işlemi gerçekleştirmektedir.
[1] İnal, Üçüncü Kişi, s. 372; Usta, İnşaat, s. 38; Özyürek, s. 71; Bütün Yılmaz, s. 112; Arat, s. 79; Altınkan, s. 73; Çelik, s. 10; Çıngıl, s. 38; Y. 15. HD., T. 7.12.2020, E. 2020/129, K. 2020/3214 “…Arsa sahipleri ile yüklenici arasında imzalanan 11.01.1996 tarihli kat karşılığı inşaat yapım sözleşmesinin 3. maddesinde aşamalı devir öngörülmüş ise de, 3/d maddesinde geriye kalan bir dükkan ve bir daire ile yükeniciye ait tüm hissenin tapusunun inşaatın yapılıp bitirildiğinde arsa sahiplerine ait bağımsız bölümlerin anahtar teslimi olarak teslim edilip kat irtifakı yapılıp iskan alındıktan sonra devredileceğinin kararlaştırıldığı, davalı yükleniciye sözleşmenin 3/a,b,c bentlerinde gösterilen bağımsız bölümlerin devirleri yapılmış olup, dava konusu taşınmaza inşaatın tamamlanıp yapı kulanma izin belgesinin alınması ile hak kazanacağı, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun geçici 16. maddesine göre alınan yapı kayıt belgesinin yapı kullanma izin belgesi yerine geçmeyeceğinden, bu yükümlülüğün yerine getirildiğinin kabul edilemeyeceği, mahkemece raporları hükme esas alınan bilirkişi kurulundan ek rapor alınıp, ilgili belediyeden de araştırılmak suretiyle bu husus incelendikten sonra gerekirse davacıya yapı kullanma izin belgesi almak üzere makul süre ve yetki verilip, yapı kullanma izin belgesi alınması halinde tapu iptâl ve tescile karar verilmesi, mümkün olmaması halinde ise tapu iptâl tescil isteminin reddine karar verilmesi gerekir…” (Kazancı İçtihat Bilgi Bankası).
[2] Gönen, Alacak Devri, s. 200.
[3] Altınkan, s. 74.
[4] Gönen, Alacak Devri, s. 200.
[5] Coşkun, s. 31.
[6] Erman, Arsa Payı, s. 14; Usta, İnşaat, s. 39.
[7] Yünlü, Ayıp, s. 25.
